Tài liệu được lan truyền thực chất là lá thư từ ông Andrei Chernenko, Thứ trưởng Bộ Kỹ thuật số Nga. Ông yêu cầu các website và cổng thông tin của nhà nước phải tăng cường bảo mật trước thứ Sáu (10/3).

Theo đó, họ phải chuyển dịch vụ lưu trữ (hosting) sang các dịch vụ của Nga nếu đang sử dụng dịch vụ nước ngoài, đồng thời xóa các trang web của họ khỏi tất cả các mã JavaScript được tải từ nguồn nước ngoài. JavaScript là một trong những ngôn ngữ lập trình web chính. Tài liệu đề cập đến các banner và bộ đếm truy cập làm ví dụ về các phần tử có thể phải xóa.

Điểm gây ngạc nhiên nhất trong thư là trước ngày 10/3, các dịch vụ web của nhà nước Nga phải đảm bảo đã chuyển sang máy chủ DNS đặt tại Nga. DNS là viết tắt của Domain Name System (hệ thống phân giải tên miền), về cơ bản là hệ thống chuyển đổi tên miền website (chẳng hạn www.ictnews.vn) sang một địa chỉ IP dạng số tương ứng với tên miền đó và ngược lại. Nói cách khác, DNS giúp mọi người sử dụng Internet một cách dễ dàng trên toàn thế giới. Do đó, hướng dẫn của Nga đặt ra câu hỏi, liệu Nga có ý định tách mình khỏi hệ thống DNS hay Internet toàn cầu hay không.

Trước thông tin này, Bộ Kỹ thuật số Nga khẳng định “không có kế hoạch” tách Nga khỏi Internet toàn cầu. Trả lời hãng tin Interfax, Bộ cho biết thư chỉ nhằm bảo vệ các website Nga trước những cuộc tấn công mạng từ nước ngoài.

Theo chuyên gia chính sách không gian mạng Alena Epifanova tại Hội đồng Quan hệ quốc tế Đức, lời giải thích này khá hợp lý. Đó chỉ là một tài liệu bình thường chống lại các cuộc tấn công mạng quan sát được.

Thực tế, các dịch vụ trực tuyến của Nga đang trở thành mục tiêu tấn công mạng thời gian gần đây. Nhà phân tích Rafal Rohozinski đến từ công ty nghiên cứu SecDev chia sẻ, gần như mọi website tại Nga đã bị sập vào tuần trước với nhiều mức độ khác nhau.

Cũng có lý do để người ta tin vào tin đồn Nga chuẩn bị ngắt kết nối Internet với thế giới. Năm 2019, chính quyền Tổng thống Nga Vladimir Putin thông qua quy định mới, mở rộng quyền kiểm soát của Điện Kremlin với hạ tầng Internet, mục tiêu bảo vệ Internet Nga trước các nguy cơ bảo mật. Nó cung cấp khuôn khổ pháp lý quan trọng để tạo ra một hệ thống quản lý Internet tập trung của nhà nước.

Dù vậy, bà Epifanova không tin rằng Nga đã sẵn sàng chuyển sang hệ thống DNS độc quyền. Theo kế hoạch năm 2019, hệ thống DNS của Nga lẽ ra sẽ hoạt động vào đầu năm 2021 nhưng điều đó không xảy ra. Bà cho hay, một số nhà cung cấp dịch vụ Internet trong nước vẫn chưa kết nối mạng của họ với DNS nội địa dù có thể bị phạt.

Bên cạnh đó, có lẽ Nga lo lắng các nhà quản lý Internet quốc tế sẽ hạn chế các tổ chức nhà nước Nga truy cập kết nối Internet an toàn. Tuần trước, Ukraine đề nghị ICANN, tổ chức điều hành DNS toàn cầu, chặn Nga khỏi hệ thống và thu hồi các tên miền cấp cao nhất như “.ru” nhưng bị từ chối. ICANN nhắc lại vai trò của họ là bảo đảm Internet hoạt động, không phải ngược lại.

Trả lời Fortune, bà Epifanova nhận định Nga vẫn chưa sẵn sàng tách khỏi Internet toàn cầu. Kinh tế Nga dựa trên Internet quốc tế, nếu bị ngắt kết nối, chúng ta sẽ chứng kiến sụp đổ kinh tế nghiêm trọng.

Ông Rohozinski cũng đồng tình khi cho rằng Nga ít có khả năng tự ngắt kết nối với Internet toàn cầu. Vài ngày trước, nhà cung cấp dịch vụ Internet Cogent nói không còn kết nối khách hàng Nga (như nhà mạng Rostelecom) với hạ tầng cốt lõi, chuyên chở dung lượng Internet khắp thế giới.

Ông không loại trừ khả năng không gian mạng sẽ đóng vai trò lớn hơn trong cuộc xung đột Nga – Ukraine vài tuần tới.

Du Lam (Theo Fortune)