Những dòng sông “tỉnh giấc”

Sông Matanza Riachuelo tại Thủ đô của Argentina từng lọt Top những dòng sông ô nhiễm nhất thế giới. Với chiều dài 64km chảy quanh rìa phía nam của Buenos Aires, đây là nơi sinh sống của hơn 4 triệu người. Dù vậy, sông từng bị “đầu độc” nghiêm trọng bởi các nhà máy xả chất thải xuống sông.

Khu phố La Boca bên bờ sông Matanza Riachuelo sau khi cải tạo đã trở thành không gian nghệ thuật độc đáo của Thủ đô Buenos Aires

Năm 2008, Toà án tối cao nước này ra phán quyết yêu cầu xử lý chất thải ô nhiễm chảy vào Matanza Riachuelo. Sau đó, việc nâng cấp hệ thống xử lý nước thải đã cải thiện điều kiện vệ sinh dọc theo bờ sông, cung cấp giải pháp bền vững để xử lý nước thải an toàn.

Hiện những khu phố nghệ thuật như La Boca tại cửa sông Riachuelo đã trở thành tọa độ vàng thu hút du khách đam mê nét đẹp đường phố, muốn chiêm ngưỡng tận mắt những tác phẩm nghệ thuật độc đáo của các nghệ sĩ hay đơn giản chỉ đến để check in “sống ảo”.

Khu vực bến cảng Clarke Quay sôi động bậc nhất thế giới nằm bên con sông Singapore

“Chung số phận” với dòng sông tại Nam Mỹ là sông Singapore tại quốc đảo cùng tên. Nguồn nước tự nhiên ở đây từng bị ô nhiễm do hàng nghìn xưởng sản xuất, chăn nuôi bên sông.

Nhờ chính sách quyết liệt như chặn nguồn thải xuống sông, di dời cơ sở sản xuất gây ô nhiễm... con sông Singapore ngày nay trở thành không gian thoáng mát, văn minh cho người dân quốc đảo dạo bộ, thư giãn hay tổ chức những bữa tiệc ngoài trời. Các tòa cao ốc với hàng quán, khách sạn, trung tâm thương mại sầm uất mọc lên 2 bên sông. Giá trị BĐS ven sông tăng lên đáng kể.

“Hồi sinh” những dòng sông không chỉ mang đến diện mạo mới cho đô thị, nâng cao chất lượng sống cho người dân mà còn biến con sông thành không gian công cộng phát triển du lịch, thu hút khách đến vui chơi, trải nghiệm, mang đến sự thịnh vượng cho cả khu vực.

Một minh chứng sống động khác là dòng suối Cheonggyecheon ở trung tâm Thủ đô Seoul (Hàn Quốc). Tưởng như Cheonggyecheon đã trở thành dòng suối quên lãng bị chôn vùi dưới lớp bê tông suốt nửa thế kỷ. Thế nhưng ngày 1/10/2005, Cheonggyecheon đã “hồi sinh” nhờ quyết tâm cải tạo của chính quyền. Một dòng suối xanh mát thay thế con đường cao tốc cũ, trở thành chiếc “máy điều hòa khổng lồ” giúp nhiệt độ mùa hè ở khu vực này giảm khoảng 2 - 3 độ C. Nồng độ bụi lẫn CO2 đều giảm rõ rệt.

Dòng suối Cheonggyecheon được cải tạo, trở thành địa điểm dạo bộ, thư giãn, vui chơi lý tưởng của người dân Seoul và du khách

Hai bên bờ con suối Cheonggyecheon dài 5,8km chảy qua trung tâm sầm uất, với hàng loạt công trình kiến trúc quy mô và hiện đại của Seoul đã trở thành không gian văn hóa, nơi diễn ra nhiều chương trình biểu diễn đường phố, thu hút hàng triệu lượt du khách. Đây còn là niềm tự hào của người dân Hàn Quốc về việc trân trọng tài nguyên nước, đưa không gian sinh thái tự nhiên thành điểm đến thu hút, nơi phát triển kinh tế sầm uất.

Chờ ngày sông Đơ “thức giấc”

Tại Việt Nam, đã có nhiều kế hoạch nạo vét, khơi thông, làm “hồi sinh” những dòng sông như sông Tô Lịch tại Hà Nội, sông Cổ Cò tại Đà Nẵng - Quảng Nam…

Ngay tại Sầm Sơn, từ nhiều năm trước, chính quyền thành phố đã có chủ trương quy hoạch, phát triển sông Đơ - nơi sở hữu không gian khoáng đạt, cảnh quan nên thơ nhưng dòng chảy lại bị bồi lấp, trở thành dòng sông lãng quên ít người biết tới. Kế hoạch nạo vét, khơi thông dòng chảy đã nhanh chóng khởi động. Ngay đầu năm 2021, Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa đã chấp thuận phương án nạo vét bùn, cát, khơi thông luồng lạch cửa sông Đơ.

Sông Đơ tại Sầm Sơn sẽ được “hồi sinh” để hình thành khu đô thị sinh thái nghỉ dưỡng đẳng cấp ven sông (phối cảnh minh họa)

Việc khơi thông dòng chảy đi liền với kế hoạch cải tạo cảnh quan sông Đơ được kỳ vọng khôi phục lại dòng sông này giữa lòng đô thị, mang đến cho Sầm Sơn lợi thế hiếm hoi vừa kế sông, vừa cận kề biển. Theo đó, dọc 2 bên sông sẽ hình thành Khu đô thị sinh thái nghỉ dưỡng do Tập đoàn Sun Group đầu tư, quy mô 29ha, kết nối thẳng tới Khu đô thị quảng trường biển Sun Grand Boulevard qua trục đại lộ thương mại quy mô bậc nhất Việt Nam.

Nếu như Sun Grand Boulevard trên đường Hồ Xuân Hương kề cận quảng trường biển sẽ được phát triển thành khu đô thị thương mại - dịch vụ, đáp ứng các nhu cầu vui chơi, giải trí và mua sắm của khách du lịch khi đến Sầm Sơn; thì Khu đô thị sinh thái nghỉ dưỡng ven sông Đơ sẽ được phát triển theo mô hình thành phố nghỉ dưỡng đa sắc màu kế sông kề biển, mang phong cách Miami (Mỹ) đậm chất nhiệt đới.

Bàn về vấn đề phát triển bền vững đô thị du lịch biển Sầm Sơn, kiến trúc sư Nguyễn Huy Văn, nguyên Phó Viện trưởng Viện Quy hoạch - Kiến trúc Thanh Hóa từng trăn trở: “Với lợi thế tiềm năng, Sầm Sơn cần phải có tầm nhìn chiến lược, tạo được dấu ấn riêng, sắc thái văn hóa riêng và phát triển bền vững theo hướng sinh thái”.

Dự án Khu đô thị sinh thái nghỉ dưỡng ven sông Đơ của Tập đoàn Sun Group đầu tư phát triển tới đây sẽ là lời giải cho những trăn trở này. Bởi dự án không chỉ góp phần tái tạo, giữ gìn hệ sinh thái bản địa ven sông mà còn khai mở những thế mạnh sẵn có của khu vực này.

Theo đó, Sun Group khôi phục vị thế con sông với đúng tầm vóc là trung tâm của sự phát triển, kiến tạo 2 bên bờ sông những công trình kiến trúc điểm nhấn, hài hòa với cảnh sắc thiên nhiên, những khu phố nghỉ dưỡng đậm chất nhiệt đới, cũng như những khu vui chơi giải trí mang thương hiệu Sun World…

Không lâu nữa, Sầm Sơn sẽ được nhắc đến như một hình mẫu về việc “hồi sinh” những dòng sông bị lãng quên. Dòng sông Đơ êm đềm đã nằm yên lặng lẽ suốt nhiều thập kỷ sẽ sớm trở thành dòng sông tơ lụa mang lại phong thuỷ thịnh vượng cho thành phố biển.

Doãn Phong