Những làn sóng chấn động trong thời gian gần đây đã lấy đi hàng tỷ USD trên thị trường chứng khoán Trung Quốc là một phần của cuộc tấn công pháp lý dự kiến sẽ lan rộng ra ngoài lĩnh vực công nghệ, và sẽ ảnh hưởng đến tất cả các lĩnh vực kinh doanh của khu vực tư nhân ở nước này.

Cái tên nào là mục tiêu tiếp theo trong cuộc chiến về dữ liệu của Trung Quốc?

Theo đó, cuộc chiến này được bắt đầu vào tháng 11 năm ngoái, khi tập đoàn công nghệ Ant Group của tỷ phú Jack Ma phải tạm ngừng phát hành lần đầu ra công chúng số cổ phiếu trị giá 37 tỷ USD. Tiếp theo là cuộc điều tra về bảo mật dữ liệu trên ứng dụng đi chung xe của tập đoàn Didi Chuxing diễn ra trong tháng này.

Các chuyên gia và công ty cảnh báo rằng, tình trạng hỗn loạn không có dấu hiệu giảm bớt khi chính phủ Trung Quốc thực hiện một khung pháp lý mới toàn diện về cách mà các công ty thu thập và sử dụng dữ liệu.

Kendra Schaefer, nhà phân tích công nghệ tại công ty tư vấn Trivium có trụ sở tại Bắc Kinh cho biết: “Chúng tôi nói với khách hàng của mình rằng họ đang phải đối mặt với hai hoặc ba năm cực kỳ bấp bênh”.

Luật mới là gì?

Các công ty Trung Quốc và bất kỳ ai có khả năng kinh doanh ở Trung Quốc hoặc giao dịch với nền kinh tế lớn thứ hai thế giới này đều phải đối mặt với một loạt quy định chặt chẽ liên quan đến vấn đề bảo mật dữ liệu.

Trong đó, Luật An ninh mạng, có hiệu lực vào năm 2017 của Trung Quốc đã quy định vấn đề liên quan đến bảo mật mạng và thiết bị. Luật này bắt buộc phải có quy trình xem xét để xác định công ty nào đang quản lý “cơ sở hạ tầng thông tin quan trọng” hoặc dữ liệu được coi là có khả năng gây hại cho an ninh Trung Quốc hoặc gây rủi ro cho công dân nước này.

Dự kiến vào tháng 9 tới, Trung Quốc sẽ phê chuẩn Luật Bảo mật dữ liệu mới. Điều này sẽ giúp các cơ quan quản lý xác định dữ liệu nào có thể được chuyển ra bên ngoài Trung Quốc mà không cần sự chấp thuận của nhà nước và dữ liệu nào bị cấm.

Vào đầu năm tới, chính phủ Trung Quốc cũng dự kiến sẽ công bố Luật Bảo vệ thông tin cá nhân. Luật này được cho là sẽ có tác động sâu rộng đối với nền kinh tế kỹ thuật số khổng lồ của Trung Quốc, bao gồm việc thiết lập các quy trình kiểm tra dữ liệu của các ứng dụng như Didi.

Ernan Cui, nhà phân tích người tiêu dùng Trung Quốc tại công ty dịch vụ tài chính Gavekal Dragonomics có trụ sở tại Hồng Kông cho biết, đằng sau làn sóng hành động quản lý từ Bắc Kinh về cơ bản là “cuộc chiến giành quyền kiểm soát dữ liệu” giữa chính phủ và khu vực tư nhân.

Các vùng xám chính là gì?

Nhà phân tích Schafer của Trivium cho biết không rõ liệu Bắc Kinh có kế hoạch tiết lộ những công ty nào đã được chỉ định là nhà khai thác cơ sở hạ tầng thông tin quan trọng hay không và do đó sẽ phải chịu sự giám sát chặt chẽ hơn.

Về việc chuyển dữ liệu xuyên biên giới, Cục quản lý không gian mạng của Trung Quốc (CAC) đã nói rằng bất kỳ dữ liệu nào do cơ quan chức năng nước ngoài yêu cầu sẽ cần được sự chấp thuận của Trung Quốc.

“Như vậy nó không chỉ liên quan đến các công ty công nghệ mà nó liên quan đến tất cả các công ty khác có mối quan hệ làm ăn với các công ty bên ngoài Trung Quốc”, Schafer nói.

Ứng dụng đi chung xe của tập đoàn Didi Chuxing bị điều tra

Andrew Gilholm, Trưởng bộ phận phân tích Trung Quốc tại công ty Control Risks cho rằng, với các quy định chặt chẽ này, các công ty Trung Quốc phải trả lời được các câu hỏi như “Các nhà cung cấp nước ngoài của bạn là ai? hoặc “Bạn phụ thuộc vào phần nào trong chuỗi cung ứng của mình?”

Ai sẽ là mục tiêu tiếp theo mà nhà quản lý Trung Quốc nhắm vào?

Các nhà phân tích kỳ vọng Bắc Kinh sẽ có những bước đi phù hợp đối với từng lĩnh vực và từng khu vực kinh doanh, quyết định dữ liệu nào là nhạy cảm và cần được chấp thuận trước khi ra khỏi đất nước.

Một công ty dược phẩm có trụ sở tại tỉnh Giang Tô của Trung Quốc cho biết họ đã phải chịu những đánh giá khó lường từ CAC liên quan đến việc chuyển dữ liệu đến phòng thí nghiệm nghiên cứu và phát triển của họ ở Mỹ.

“Các quan chức Trung Quốc đã gợi ý rằng tốt hơn là nên chuyển phòng thí nghiệm của chúng tôi sang Trung Quốc vì các quy định có thể trở nên nghiêm ngặt hơn”, một đại diện của công ty dược phẩm yêu cầu giấu tên vì lý do an ninh cho biết.

Sam Radwan, Giám đốc của Enhance International, một công ty tư vấn cho các công ty Trung Quốc cho biết, các ngành như bảo hiểm và chăm sóc sức khỏe nên tăng cường giám sát vì họ tham gia vào các chương trình thu thập dữ liệu lớn.

Ví dụ, các công ty bảo hiểm ô tô đã và đang tiến hành các cuộc thử nghiệm rộng rãi ở Trung Quốc nhằm theo dõi hành vi và vị trí của người lái xe bằng kỹ thuật số. Tương tự như vậy, y học từ xa đã bùng nổ ở Trung Quốc. Các lĩnh vực này đã và đang thu thập dữ liệu “phong phú hơn” và “thậm chí nhạy cảm hơn” so với của Didi, Radwan cho biết thêm.

Các nhà phân tích cảnh báo rằng, các chi nhánh của các công ty nước ngoài tại Trung Quốc cũng nên chuẩn bị cho một cuộc “chiến đấu” với các cơ quan quản lý về việc gửi thông tin cơ bản của công ty ra bên ngoài Trung Quốc.

Phan Văn Hòa(theo FT)

Vì sao Bắc Kinh điều tra Didi?

Vụ điều tra Didi Chuxing và yêu cầu gỡ bỏ app khỏi các chợ ứng dụng trong nước của nhà chức trách Trung Quốc là lời cảnh tỉnh mới cho nhiều hãng công nghệ lớn.