Thu hoạch dưa hấu phải gánh ban đêm, thế nhưng dưa ế chất đống, càng chất lên cao thì trái dưa mình tròn trơn trượt lăn xuống đất. Nỗi buồn người trồng dưa lăn lóc theo trái dưa.

“Nói xấu” dưa hấu

Cả một vùng gò đồi trồng dưa, những trái dưa hấu mình tròn nằm trải dài trên ruộng chờ thương lái đến mua.

Bà Nguyễn Thị Thanh ở xã Xuân Quang 3 (huyện Đồng Xuân) cho hay: "Vợ chồng tôi thuê đất ở xã Krông Pa (huyện Sơn Hòa) trồng 6 sào dưa, trung bình mỗi sào dưa thu 2 tấn trái. Khi dưa chín, gọi thương lái đến bán, họ lần lữa hẹn nay hẹn mai rồi không đến. Nếu bán với giá dưa hiện nay là 2.000 đồng/kg, trừ chi phí xong, tôi lỗ trên 10 triệu đồng".

Bà Thanh buồn rầu nói, vụ dưa năm nay rớt giá, thua lỗ nặng. Nhìn những trái dưa nằm đen nhẻm ngăn cách nhau bởi những ô phủ bạt, bà lo lắng không biết làm sao bán hết.

Dưa hấu nằm trải dài trên ruộng chờ thương lái đến mua

Ông Bùi Văn Tấn, nông dân trồng dưa ở xã Sơn Hội (huyện Sơn Hòa), giãi bày: Cũng vụ dưa này, mấy năm trước giá cao thì thương lái tranh mua, trái dưa đầu to đuôi nhỏ cũng lấy. Trồng 1ha dưa lãi trên 100 triệu đồng. Còn nay giá dưa hạ, trái dưa nặng 3kg trở lên nhưng bị sâu cạp sơ, tức có vệt màu trắng bằng ngón tay trên vỏ dưa, thương lái cũng chê. Người trồng dưa ai cũng lỗ.

Còn ông Phan Văn Lâm, một người ở xã Xuân Phước đến xã Ea Chà Rang (huyện Sơn Hòa) thuê đất trồng dưa, kể: "Tôi trồng giống dưa đen trái to bán ra nước ngoài, còn dưa rằn trái nhỏ hơn bán trong nước. Có thương lái đến hỏi mua, họ phân ra hai loại: loại 1, dưa đạt 4 kg/trái trở lên mua với giá 2.200 đồng; loại hai, dưa 3 kg/trái, giá 2.000 đồng".

Chưa kể, giá rẻ lại còn bị thương lái “nói xấu”, nào là chê dưa hấu bị sâu cạp, dưa xốp ruột, bớt rứt, bỏ lại. Số dưa “sạt” lần hai còn lại chất đống lăn lóc, ông vào bao chở đến các điểm trung tâm, đăng mạng xã hội nhờ “giải cứu”.

Ròng rã gần 3 tháng trời, vợ chồng ông Lâm cất chòi “ăn ngủ” với dưa, cuối vụ bán đổ bán tháo ước chừng lỗ gần 20 triệu đồng. Tiền đầu tư phải vay mượn họ hàng trồng dưa, đến cuối vụ còn gánh thêm nợ nần. “Nhìn đống dưa ế phơi nắng, tôi dời vào chỗ mát chất đống, trái dưa tròn trơn trượt lăn xuống đất, vợ tôi đã khóc”, ông Lâm buồn bã.

Người dân buồn rầu vì vụ dưa năm nay rớt giá, thua lỗ nặng

Theo nhiều người trồng dưa, hai năm nay, ảnh hưởng dịch bệnh Covid-19, giá dưa rất thất thường. Đầu năm 2021, giá dưa là 6.000-7.000 đồng/kg, thương lái lùng sục mua mà không có bán. Rồi có tin đồn thị trường Trung Quốc không nhập nữa, giá dưa rớt thê thảm, xuống còn 2.000 đồng/kg. Riêng năm nay, đầu vụ giá dưa 2.200 đồng rồi hạ xuống còn 1.500 đồng.

Gánh dưa đêm

Đến mùa thu hoạch dưa hấu, nông dân ở xã Xuân Quang 3, Xuân Phước (huyện Đồng Xuân) từng tốp người đi xe máy đèo theo sau đôi ky, cây đòn gánh chạy dọc tuyến đường quốc lộ 19C lên xã Sơn Định, Sơn Hội rồi chuyển hướng theo quốc lộ 25 qua xã Ea Chà Rang, Krông Pa (huyện Sơn Hòa) đến ruộng dưa, gánh dưa mướn.

Ông Nguyễn Văn Cường, người gánh dưa ở xã Xuân Quang 3, kể rằng: "Tôi có người quen trong xã thuê đất trên xã Krông Pa trồng dưa hấu. Đến mùa thu hoạch, họ gọi điện bảo tôi đi gánh dưa. Dưa hấu thu hoạch vào ban đêm, bởi đêm dưa no nước, thương lái đến dùng tay búng kêu boong boong thì họ mới chọn mua. Còn nếu hái ban ngày, do trời nắng, vỏ dưa mềm, búng vào kêu bộp bộp thì dưa xốp ruột, chở đi xa dễ bị dập chảy nước nên không mua".

Thường trái dưa “lăn” từ ruộng lên xe phải qua ba giai đoạn: Cắt dây, gánh và bốc dưa lên xe. Vì vậy, trước khi đi gánh dưa phải a lô rủ 4-5 người mới lăn được 15-20 tấn dưa lên xe tải".

Cũng theo ông Cường, công gánh không ăn theo tấn mà ăn theo sào, từ 200.000-300.000 đồng/sào (tùy theo xa gần, gánh từ ruộng dưa đến chỗ xe tải đậu). Người gánh dưa gánh cong đòn gánh, có đêm mỗi người gánh được 600.000-700.000 đồng.

Cơ quan chức năng Phú Yên phối hợp với các địa phương tích cực tìm kiếm thị trường, hỗ trợ người dân tiêu thụ dưa hấu

Thế nhưng đó là dưa bán đắt, thương lái rảo ruộng dưa hỏi mua, xe tải nằm chờ thì người gánh dưa được chủ ruộng dưa trả tiền ngay, còn dưa ế thì dây dưa. Chính vì vậy, mấy năm trước giá dưa tăng cao, chủ dưa gọi điện thoại như “ra lệnh”, còn nay họ phải năn nỉ.

Ông Phan Thái Bình, ở xã Xuân Phước, chia sẻ: Gánh dưa phải là ky bồ (loại ky to giống như cái bồ góc), còn đòn gánh phải là đòn gánh chắp (nẹp thanh tre giữa đòn gánh), mỗi gánh dưa từ 70-80kg. Với sức nặng này, khi đặt đòn gánh lên vai là phải chạy, không thể bước được.

Gánh xong gặp lúc dưa ế, 3 ngày sau chưa lấy tiền công, chủ ruộng dưa ở cùng xã cũng là chỗ ơn nghĩa, biết làm sao bây giờ... Dưa rớt giá không chỉ chủ ruộng buồn mà người gánh dưa cũng khổ lây.

Tại Phú Yên, nông dân trong tỉnh trồng hơn 800ha dưa hấu/năm, năng suất bình quân 40 tấn/ha.

Ông Đào Lý Nhĩ, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT Phú Yên, cho hay, do dịch Covid-19, dưa hấu không xuất khẩu được, ngành Nông nghiệp khuyến cáo nông dân giảm diện tích trồng mới, chuyển sang trồng các loại cây khác; đồng thời nên trồng rải vụ để tránh thu hoạch cùng lúc. Thời gian qua, các ngành chức năng đã phối hợp với các địa phương tích cực tìm kiếm thị trường, đối tác tiêu thụ nông sản, đặc biệt là dưa hấu.

Trâm Trân

Thanh long còn 1.000 đồng/kg, hải sản giảm giá quá nửa

Do việc xuất khẩu sang Trung Quốc gặp khó khăn nên giá nhiều loại hoa quả, hải sản đang giảm giá mạnh. Hiện giá dưa hấu, thanh long còn 1.000-2.000 đồng/kg. Tôm hùm xanh, cua biển cũng giảm nửa giá so với trước Tết.